بررسی رسوب شناسی و ژئومورفولوژی رودخانه اندرخ در منطقه کارده مشهد شمال شرق ایران

حوضه آبریز رودخانه اندرخ در شمال شرقی شهرستان مشهد واقع گردیده است. این حوضه آبریز از سرشاخه های جنوبی رودخانه کارده است که از کوه های کپه داغ سرچشمه می گیرد. رودخانه مزبور دارای بستری گراولی با کانال منفرد و بار بستر است و از نوع رودخانه های ناموافق محسوب می شود. اشکال ژئومورفولوژی اصلی در حوضه آبریز اندرخ به صورت مخروط افکنه، رودخانه ای و دشت سیلابی می باشد. اندازه ذرات در رودخانه های با بستر گراولی به طرف پایین دست کاهش می یابد. از مهمترین دلایل این امر می توان به رسوبگذاری انتخابی مواد بستر رودخانه بر اساس اندازه ذرات، مسافت حمل و نقل، جورشدگی عمودی و جانبی در محل رسوب گذاری و سایش اشاره کرد. البته مطالعات انجام شده، در مورد علل ریز شوندگی پایین دست رودخانه، بر فرآیند جورشدگی هیدرولیکی بعنوان مکانیزم اصلی تاکید دارد. تغییرات بافتی رسوبات در 19 ایستگاه بررسی گردید، به طور کلی اکثر رسوبات دارای جورشدگی بسیار بد، کج شدگی مثبت و کشیدگی پهن تا متوسط می باشند. در حوضه آبریز اندرخ، تغییرات شیب بستر یکی از عوامل اصلی ژئومورفولوژیکی نرخ ریز شوندگی به طرف پایین دست است و عامل مهم دیگر در ریز شوندگی، حمل و نقل انتخابی است که وابسته به شرایط هیدرولیکی بوده و بوسیله هیدرولوژی و شیب حوضه آبریز کنترل می شود. علاوه بر این نقش عوامل انسانی و ورود کانال های فرعی به کانال اصلی از دیگر عوامل در این زمینه محسوب می گردد. مطالعه رخساره های رسوبی در دیواره کانال ها نشان دهنده وجود رخساره های گراولی (gmm, gcm, gt, gmg)، رخساره های ماسه ای (sp, sm) و گلی (fl, fr) است. وجود این رخساره ها حاکی از تشکیل عناصر ساختاری sb, gb, la, ff در این حوضه آبریز شده است. بر اساس این اطلاعات رسوبات در این حوضه آبریز در یک رودخانه بریده بریده نهشته شده است.